Yurtdışında Hukuk Okuyanlar İçin Türkiye’de Denklik Süreci 2025

Yurtdışında Alınan Hukuk Diploması Türkiye’de Geçerli mi?

Yurtdışında hukuk okumak, özellikle uluslararası hukuk kariyeri hedefleyen öğrenciler için cazip bir seçenek olsa da, Türkiye’de bu diplomaların tanınması ve meslekî olarak kullanılabilmesi için belirli şartlar vardır. Türkiye’de avukatlık, hâkimlik, savcılık ve noterlik gibi hukuk mesleklerini icra etmek isteyen kişilerin, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından tanınan bir hukuk fakültesinden mezun olmaları ve denklik belgesi almaları gerekir. Denklik süreci, özellikle hukuk alanında diğer alanlara göre daha karmaşık ve sıkı bir denetimle yürütülmektedir.

Yurtdışında Hukuk Okumanın Avantajları ve Zorlukları

Yurtdışında hukuk eğitimi almanın en büyük avantajı, farklı hukuk sistemlerini tanıma ve çok kültürlü bir akademik ortamda eğitim alma imkânıdır. Özellikle İngiltere, ABD, Hollanda, Almanya ve İtalya gibi ülkeler, güçlü akademik kadroları, pratik ağırlıklı programları ve dünya genelinde geçerli diplomalarıyla öne çıkar. Ancak bu ülkelerde verilen hukuk eğitimi, çoğunlukla kendi ulusal hukuk sistemlerine göre yapılandırıldığı için, mezuniyet sonrası Türkiye’de geçerlilik kazanması her zaman kolay değildir.

YÖK Denkliği Nedir ve Neden Gereklidir?

Yurtdışından alınan bir hukuk diplomasının Türkiye’de geçerli sayılması için YÖK tarafından verilen “denklik belgesi” alınması gerekir. Bu belge olmadan Türkiye’de resmi olarak avukatlık stajına başlanamaz ve baroya kayıt yapılamaz. Denklik; eğitim süresi, içerik, programın yapısı, öğretim dili ve mezun olunan üniversitenin tanınırlığı gibi birçok kriterin YÖK tarafından incelenmesiyle sağlanır.

YÖK Hukuk Denkliği İçin Gerekli Belgeler

• Diploma ve noter onaylı yeminli tercümesi

• Transkript ve yeminli tercümesi

• Eğitim süresince alınan ders içerikleri (sadece İngilizce veya Türkçe)

• Mezun olunan üniversitenin tanınırlığını gösteren belge

• Pasaport fotokopisi ve yurtdışı giriş-çıkış kayıtları

• YÖK denklik başvuru formu ve işlem ücret dekontu

Denklik Sürecinde Değerlendirilen Kriterler

1. Eğitim Süresi ve Sistem Uyumu: Hukuk eğitiminin en az 4 yıl olması gerekir. 3 yıllık sistemle mezun olan öğrencilerden tamamlayıcı eğitim istenebilir.

2. Müfredat Uyumu: Türk hukuk sistemiyle uyumlu dersler alınıp alınmadığı detaylı şekilde incelenir. Özellikle Anayasa, Medeni Hukuk, Ceza Hukuku, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku gibi temel derslerin bulunması önemlidir.

3. Üniversitenin Tanınırlığı: Mezun olunan üniversitenin uluslararası akademik itibarının yanı sıra YÖK tarafından tanınıp tanınmadığı sorgulanır.

4. Yüz yüze Eğitim Zorunluluğu: Online, açık öğretim veya uzaktan eğitim sisteminden mezun olanlara denklik verilmez.

Seviye Tespit Sınavı (STS) ve Tamamlama Eğitimi

YÖK, başvuru sonrasında bireysel değerlendirme sonucuna göre doğrudan denklik verebilir, ya da aşağıdaki iki yöntemden birini uygulayabilir:

• STS (Seviye Tespit Sınavı): ÖSYM tarafından yapılan ve Türk hukuku bilgilerini ölçen bir sınavdır. Belirli derslerden barajı geçmek gerekir. Genellikle yılda bir kez yapılır.

• Tamamlama Programı: YÖK, bazı başvuruculara Türkiye’deki bir hukuk fakültesinde eksik görülen dersleri alma ve başarılı olma şartı getirebilir. Bu süreçte ders seçimi ve süresi kişiye özel olarak belirlenir.

Yurtdışında Hukuk Okuyanların Türkiye’de Avukat Olma Süreci

1. Mezun olunan üniversiteden diploma alınır.

2. YÖK’e denklik başvurusu yapılır.

3. Denklik alınırsa veya STS/Tamamlama ile tamamlanırsa baroya başvuru yapılır.

4. 1 yıl zorunlu avukatlık stajı tamamlanır.

5. Staj bitiminde avukatlık ruhsatnamesi alınır.

6. Noterlik ya da kamu görevleri için ek sınavlar gerekebilir.

Yurtdışı Hukuk Diploması ile Türkiye’de Hâkim veya Savcı Olmak

Yurtdışında hukuk okuyup hâkim veya savcı olmak isteyenlerin mutlaka denklik alması ve ardından Adalet Bakanlığı’nın düzenlediği giriş sınavlarında başarılı olması gerekir. Bunun dışında Türkiye’de alınan lisans eğitiminden farklı olarak, yurt dışı mezunlarının ek sınavlara tabi tutulma ihtimali yüksektir.

Hangi Ülkelerdeki Hukuk Diploması Daha Kolay Denk Sayılıyor?

• Kıta Avrupası Hukuk Sistemi Uygulayan Ülkeler: Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda gibi ülkelerin sistemleri Türkiye’ye daha yakın olduğu için denkliği görece daha kolaydır.

• İngiltere ve ABD: Anglo-Sakson hukuk sistemine sahip oldukları için müfredat çok farklıdır ve genellikle STS zorunlu olur.

• Yabancı Dil ile Eğitim Verilen Türk Üniversiteleri: KKTC’deki bazı üniversitelerin YÖK tanınırlığı vardır, ancak bu üniversiteler için de denklik süreci uygulanır.

Yurtdışında hukuk eğitimi almayı planlayan öğrencilerin, mezuniyet sonrası Türkiye’de mesleklerini icra etmek istiyorlarsa YÖK denklik şartlarını çok iyi analiz etmeleri gerekir. Eğitim planı yapılırken seçilecek ülke, üniversite ve program içeriği bu süreçte belirleyici olacaktır.